Στις 9 Φεβρουαρίου 2023 οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί κκ. Παυλής Ευάγγελος, Χαπίδη Σοφία και Κυριακοπούλου Πελαγία απέσπασαν βραβείο καλύτερης πρακτικής για τη συμμετοχή τους στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα CONNECT με τίτλο «Τοπίο και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)» που πραγματοποιήθηκε στο Γυμνάσιο της Τήνου τη σχολική περίοδο 2021-2022. Το βραβείο υπογράφεται από την Επιστημονική Συντονίστρια Dr. Alexandra Okada και τον Συντονιστή Έργου Dr. Georgios Kolionis του Προγράμματος CONNECT.
Πιο συγκεκριμένα, αυτή η καλή πρακτική παρουσιάζει μια πρωτοβουλία ανοιχτής σχολικής εκπαίδευσης για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα CONNECT, που αναπτύχθηκε από το Γυμνάσιο Τήνου και τους Καθηγητές Ευάγγελο Παυλή (ΠΕ04.05), Σοφία Χαπίδη (ΠΕ05) και Πελαγία Κυριακοπούλου (ΠΕ86) από (17/01/2022 έως 27/05/2022). Στις δραστηριότητες συμμετείχανοι επιστήμονες:
- Δρ. Διονύσιος Παπαχρήστου, Ειδικός Σύμβουλος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Η συμβολή του αφορούσε την περιγραφή του ρόλου και τη σημασία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
- Δρ. Ευάγγελος Παυλής, καθηγητής στο Γυμνάσιο Τήνου (ΠΕ 04.05), Διδάσκων στο ΕΑΠ σε θέματα τοπίου. Η συμβολή του αφορούσε την έννοια, τις λειτουργίες, τις διαστάσεις και τις αξίες του Τοπίου.
- Δρ. Μωυσής Μυλωνάς, Ομότιμος Καθηγητής Οικολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης. Η συμβουλή του αφορούσε την έννοια, τις λειτουγίες και την αξία του Οικοσυστήματος.
Η Δράση υποστηρίχτηκε από τον Δρ. Γεώργιο Πανσεληνά, Συντονιστή του Εκπαιδευτικού Έργου Πληροφορικής του CONNECT, ο οποίος παρείχε πληροφορίες και καθοδήγηση. Τα αποτελέσματα της Δράσης παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Γυμνάσιο της Τήνου στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελίστριας την Πέμπτη 25 Μαΐου 2022 στις 19.00.
Το πλαίσιο της Δράσης περιλάμβανε τους Άξονες «Νοιάζομαι», «Μαθαίνω» και «Δρω» που αναλύονται παρακάτω.
Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με το ζήτημα της ενσωμάτωσης των ΑΠΕ στο τοπίο, ένα πραγματικό πρόβλημα που απασχόλησε τους μαθητές της Τήνου εν όψει της μαζικής εγκατάστασης ανεμογεννητριών στο τοπίο της Τήνου. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν είκοσι οκτώ (28), μαθητές και μαθήτριες της Β Τάξης του Γυμνασίου, ηλικίας 14 ετών.
Μαθαίνω: Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για το ρόλο και τη σημασία των ΑΠΕ λαμβάνοντας υπόψιν την ορθολογική ενσωμάτωσή τους σε τοπία και οικοσυστήματα, συνεκτιμώντας τις λειτουργίες και την αξία τους.
Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν:
- επεξεργασία ερωτήσεων
- ανάλυση δεδομένων
- συζήτηση ισχυρισμών και αποδεικτικών στοιχείων
- λήψη ή σύνταξη συμπερασμάτων
- γνωριμία με τους τρόπους και τα στάδια διεξαγωγής μιας έρευνας
- εξοικίωση με τεχνικές αναζήτησης, αξιολόγησης και παρουσίασης πληροφορίας μέσα από μια ποικιλία πηγών
- ανάπτυξη ικανοτήτων συνεργασίας, δημιουργικής έκφρασης και παρουσίασης
Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές αξιοποίησαν πρακτικά τις γνώσεις τους κάνοντας έρευνα πεδίου. Πραγματοποιήθηκε 2ήμερη Εκπαιδευτική Επίσκεψη στο τοπίο των μονοπατιών της Άνδρου (σε συνεργασία με το ΚΠΕ Κορθίου). Το πρόγραμμα της επίσκεψης εμπεριείχε εργασίες σε ομάδες στο πεδίο και εκτός αυτού και συγκεκριμένα:
- Πρακτικό-Βιωματικό Μέρος: πεζοπορία, ενημέρωση, παρατήρηση, φωτογράφιση, εξερεύνηση και δραστηριότητες, βίωμα τοπίου με όλες τις αισθήσεις
Αναλυτικά, το πρακτικό – βιωματικό μέρος περιείχε:
- Παρατήρηση και καταγραφή χαρακτηριστικών του πεδίου
- Γνωριμία με το χώρο μέσω όλων των αισθήσεων
- Αντίληψη του χώρου μέσα από διάφορα παιχνίδια
- Αναγνώριση ειδών χλωρίδας (κυρίως) και πανίδας
- Ανάγνωση χάρτη
- Συμπλήρωση φύλλων εργασίας
- Παρουσίαση των οικοτόπων της Άνδρου και των σημαντικότερων ιστορικών σταθμών
- Συζήτηση για τις ανάγκες των ανθρώπων που δημιούργησαν το τοπίο της Άνδρου.
- Δημιουργικό Μέρος: καταγραφή αξιόλογων στοιχείων και προβλημάτων του τοπίου και του οικοσυστήματος, συζήτηση σχετικές με τις απειλές και προτάσεις καλύτερης διαχείρισης. Τo αποτέλεσμα ήταν μια ομαδική παρουσίαση των αποτελεσμάτων όλων των ομάδων εργασιών μέσω μιας εργασίας στο powerpoint, την οποία παρουσίασαν εκπρόσωποι των μαθητών σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Γυμνάσιο της Τήνου στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελίστριας την Πέμπτη 25 Μαΐου 2022 στις 19.00, στην οποία έλαβαν μέρος και οι γονείς/κηδεμόνες τους. Η παρουσίαση προέκυψε από τις συζητήσεις με τους επιστήμονες στο πλαίσιο της ενότητας «μαθαίνω» και από το πρακτικό-βιωματικό μέρος της εκπαίδευσης που περιλάμβανε συμπλήρωση φύλλων εργασίας (του ΚΠΕ), ατομικές σημειώσεις και ομαδικές συζητήσεις.
Οι γονείς/κηδεμόνες των μαθητών/-τριών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα CONNECT ενημερώνονταν για το περιεχόμενο του, τόσο δια ζώσης (όσοι και όσες επισκέπτονταν το σχολείο) όσο και ηλεκτρονικώς με συχνά μηνύματα περιγραφής των δραστηριοτήτων. Έτσι διασφαλίστηκε μια όσο τον δυνατόν πιο ενεργή εμπλοκή τους στο όλο εγχείρημα (γεγονός που βοήθησε στην καλλιέργεια του επιστημονικού κεφαλαίου). Τα αποτελέσματα του προγράμματος τους παρουσιάστηκαν εκτενώς σε δια ζώσης εκδήλωση που διοργανώθηκε από το σχολείο.
Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση: Η Δράση δεν ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών, αλλά το αφορούσε έμμεσα. Ήταν χρήσιμη και καινοτόμος διότι σχετίζεται με την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων (όπως αναλύονται παρακάτω). Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και για άλλους εκπαιδευτικούς επειδή μπορεί να συνδυάσει γνώσεις και να τις εφαρμόσει στο πεδίο (π.χ. αναγνώριση και αποτίμηση φυσικού και πολιτισμικού πλούτου μιας περιοχής).
Αποτελέσματα μαθητών/-τριών: Οι μαθητές έδειξαν αρκετό ενδιαφέρον για τα θεματικά αντικείμενα του προγράμματος, υπέβαλαν ερωτήσεις και συμμετείχαν σε συζητήσεις. Λάμβαναν υπόψιν τους αυτά που τους μετέφεραν οι επιστήμονες και καλλιεργήθηκε μια σχέση εμπιστοσύνης. Αυτό αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα της Δράσης. Αξιοσημείωτο ότι υπήρξαν και παραδείγματα σχετικά πιο αδύναμων μαθητών που έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο και στην έρευνα πεδίου και αναλάμβαναν εξαιρετικές πρωτοβουλίες. Όλοι/-ες οι μαθητές/-τριες ανταποκρίθηκαν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό στην εκπαιδευτική επίσκεψη (εκτός νησιού), γεγονός που αποτέλεσε σημαντικό κίνητρο ενεργοποίησής τους σε όλα τα επίπεδα σκέψης και δράσης.
Τα αποτελέσματα του προγράμματος δημοσιεύονται σε επιστημονικό άρθρο του 23ου τεύχους του ηλεκτρονικού περιοδικού «Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση» (άρθρο με κρίση) που θα ανέβει στο site του περιοδικού. Το άρθρο έχει τον τίτλο «Εκπαίδευση για το Τοπίο: το παράδειγμα του Γυμνασίου Τήνου». Τεύχος 23 (68) | για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (peekpemagazine.gr)
